Օլուչը կոչ է անում պաշտպանել անհետացման եզրին գտնվող լեզուները

49

Ժողովուրդների դեմոկրատական ​​կուսակցության խմբի փոխնախագահ Սարուհան Օլուչը քննադատել է ԱԶԿ-MHP կառավարության կողմից քրդերենի դեմ ճնշումները։

HDP-ի խմբի փոխնախագահ Սարուհան Օլուչը խորհրդարանում մամուլի ասուլիս է հրավիրել՝ նվիրված փետրվարի 21-ին Մայրենի լեզվի միջազգային օրվան:
< բր />«Այսօր՝ փետրվարի 21-ին, մայրենի լեզվի միջազգային օրն է, որը ներդրվել է 2000թ. Հիմնական նպատակը մշակութային բազմազանության և բազմալեզվության խթանումն էր։ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի զեկույցի համաձայն՝ աշխարհում 2500 լեզու, իսկ Թուրքիայում՝ 18 լեզու, անհետանալու են։ Ի՞նչ է արել Թուրքիայի կառավարությունը ՄԱԿ-ի կողմից ճանաչված Քրդերենի միջազգային օրվա համար, որի անդամ է Թուրքիան։ Նրանք ոչինչ չեն արել Թուրքիայում խոսվող 18 վտանգված լեզուների համար։ Թուրքիայի կառավարությունը մնացել է անանկեղծ ու կեղծավոր։ Նրանք վերջերս ներմուծել են քրդերենի ընտրովի դասընթացներ: Մենք ասում ենք, որ ընտրովի դասընթացներ կարելի է ներմուծել, բայց հիմնական նպատակը մայրենի լեզվով կրթությունն է, իրավունք, որը երեխաներն ունեն։

Կառավարությունը սկսել է քրդերենի ընտրովի դասընթացներ առաջարկել, սակայն քաղաքապետերի համար կառավարության կողմից նշանակված վստահված անձինք հակառակն են անում: Դա պայմանավորված է նրանով, որ Թուրքիան ոչ անկեղծ է գործում։ Իշխանությունը ընտրովի դասընթացները դիտարկում է որպես ներդրում գալիք ընտրություններում։ Այն չի առաջարկում քրդերենի ընտրովի դասընթացներ, քանի որ չի հարգում քուրդ ժողովրդի մայրենի լեզուն և հոգ է տանում դրա զարգացման մասին: Այնուամենայնիվ, բազմալեզվությունը քարոզվում է ամբողջ աշխարհում։ Թուրքիայում մայրենի լեզուն սովորելու պահանջը կոչվում է անջատողականություն: Ինչո՞ւ։ Մայրենի լեզվի պաշտոնական ճանաչման պատճառով ոչ մի երկիր երբեք չի մասնատվել։ Ուստի ևս մեկ անգամ շեշտում ենք, թե որքան կարևոր է մայրենի լեզվով կրթությունը։

Հուլիսի 15-ի հեղաշրջման փորձից հետո կառավարությունը արգելել է քրդական Azadiya Welat թերթը։ Ի՞նչ կապ ունի Azadiya Welat հեղաշրջման փորձի հետ. Հստակ ոչ մեկը։ Կառավարությունն արգելեց հեռուստատեսությունը, լրատվական գործակալությունները, ամսագրերը, ռադիոն, քրդական հրատարակչությունները։ Այն փակել է տարրական դպրոցը, KURDI-DER-ը և Ստամբուլի քրդական ինստիտուտը։ Լեզվի ինստիտուտները չեն արգելվել նույնիսկ 1990-ականների ամենամութ ժամանակաշրջաններում։ Բացի այդ, կառավարությունը քանդել է այնպիսի նշանավոր գործիչների արձանները, ինչպիսիք են Ահմեդե Շանին, Սիգերհվինն ու Մեհմեդ Ուզունը, ովքեր աշխատել են քրդերենի պահպանման ուղղությամբ քրդական շրջաններում։ Կառավարության կողմից նշանակված քաղաքապետերը հանել են քրդական անունները հանրային դաշտից:

Բոլոր ոլորտներում ծառայությունները, հատկապես կրթական և առողջապահական, պետք է մատուցվեն մայրենի լեզվով` համաձայն Թուրքիայի բազմալեզու և բազմամշակութային սոցիոլոգիական կառուցվածքի և հավասարության սահմանադրական սկզբունքը. Մենք հատուկ շեշտում ենք սա. Թուրքիայի բոլոր լեզուները պետք է թույլատրվեն օգտագործել հանրային ոլորտում։ Կարևոր է, որ կոնկրետ քայլեր ձեռնարկվեն՝ պաշտպանելու վտանգված լեզուները, ամրապնդելու մայրենի լեզվի ակադեմիական ինստիտուտները և վերացնելու CRC-ի 3-րդ հոդվածում մայրենի լեզվի վերապահումը»:

Աղբյուր